ANALISIS DAN PERANCANGAN APLIKASI
advertisement
ANALISIS DAN PERANCANGAN APLIKASI BASIS DATA PENERIMAAN DAN PENGIRIMAN BARANG PADA CV. JASA UTAMA EXPRESS SKRIPSI Oleh Kartolo 0900812652 Almendro Mordekhai 0900828915 Kelas / Kelompok : 08PAT / 04 BINUS UNIVERSITY JAKARTA 2009 ANALISIS DAN PERANCANGAN APLIKASI BASIS DATA PENERIMAAN DAN PENGIRIMAN BARANG PADA CV.JASA UTAMA EXPRESS SKRIPSI Diajukan sebagai salah satu syarat Untuk gelar kesarjanaan pada Jurusan Teknik Informatika Jenjang Pendidikan Strata-1 Oleh Kartolo 0900812652 Almendro Mordekhai 0900828915 Kelas / Kelompok : 08PAT / 04 BINUS UNIVERSITY JAKARTA 2009 ANALISIS DAN PERANCANGAN APLIKASI BASIS DATA PENERIMAAN DAN PENGIRIMAN BARANG PADA CV. JASA UTAMA EXPRESS SKRIPSI Disusun oleh : Almendro Mordekhai Kartolo 0900812652 0900828915 Disetujui oleh : Pembimbing Drs. Satmoko Yudo, M.Eng. Kode Dosen : D1826 Universitas Bina Nusantara Jakarta 2009 v PRAKATA Pertama – tama kami panjatkan puji dan syukur kepada Tuhan Yang Maha Esa karena hanya atas kasih karunia-Nya saja sehingga kami mampu menyelesaikan analisa dan perancangan aplikasi basis data penerimaan dan pengiriman barang pada CV. JASA UTAMA EXPRESS. Kami berterima kasih pula pada Binus University yang telah memberi kesempatan untuk menjalankan tugas akhir ini sehingga dapat menambah pengetahuan dan pengalaman kami sebelum terjun langsung ke masyarakat. Tak lupa kami juga berterima kasih kepada : 1. Bapak Prof. Dr. Geraldus Polla, M.App, Sc, selaku Rektor Bina Nusantara University. 2. Bapak Ir. Sablin Yusuf, M.Sc, M.Comp.Sc, selaku Dekan Binus University. 3. Bapak Satmoko Yudo , Drs. MM., selaku dosen pembimbing skripsi yang telah memberikan bimbingan dalam penyusunan skripsi ini. 4. Bapak Fredy Purnomo, S.Kom., M.Kom. selaku Ketua Jurusan Teknik Informatika Binus University. 5. Bapak Ir. Toyo Suprapto, selaku Direktur Utama CV.JASA UTAMA EXPRESS. 6. Orang tua penulis yang telah memberikan dukungan baik berupa dukungan moril maupun materiil. 7. Seluruh rekan, sahabat dan teman penulis yang telah memberikan saran, dukungan kepada penulis selama penyusunan skripsi ini. vi 8. Bapak Indra Tanuwijaya S.Kom yang telah mendukung dalam penyelesaian skripsi kami. Jakarta Juni, 2009 Penulis DAFTAR ISI Halaman Judul Luar …………………………………………………………….……….. i Halaman Judul Dalam …………………………………………………………..……….. ii Halaman Pengesahan ……………………………………………………………………. iii Abstrak…………………………………………………………………………..……….. iv Prakata ………………………………………………………………………….……….. v Daftar Isi ……………………………………………………………………………….... vii Daftar Tabel ……………………………………………………………………....……... xii Daftar Gambar ………………………………………………………………….……...... xiv BAB I : PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang.............................................................................................................. 1 1.2 Ruang Lingkup.............................................................................................................. 2 1.3 Tujuan dan Manfaat...................................................................................................... 2 1.4 1.5 1.3.1 Tujuan............................................................................................................... 2 1.3.2 Manfaat............................................................................................................. 3 Metodologi Penelitian................................................................................................... 3 1.4.1 Metode pengumpulan data................................................................................ 3 1.4.2 Metodologi Perancangan.................................................................................. 4 Sistematika Penulisan................................................................................................... 5 vii BAB 2 : LANDASAN TEORI 2.1 Teori – teori umum....................................................................................................... 7 2.1.1 Pengertian Basis Data....................................................................................... 7 2.1.2 Database Management System ( DBMS ) ....................................................... 8 2.1.2.1 Komponen DBMS............................................................................. 9 2.1.2.2 Keuntungan dan kerugian DBMS.................................................... 11 2.1.3 Relational Database Management System (RDBMS) ................................... 12 2.1.4 Data Definition Language............................................................................... 14 2.1.5 Data Manipulation Language.......................................................................... 15 2.1.6 2.1.5.1 Entity relationship Modelling.......................................................... 16 2.1.5.2 Strong and Weak Entity Type.......................................................... 20 2.1.5.3 Structural Constraints....................................................................... 21 Perancangan Basis Data.................................................................................. 22 2.1.6.1 Database Application Lifecycle....................................................... 22 2.1.7 Normalisasi..................................................................................................... 46 2.1.8 Data Flow Diagram (DFD) .......................................................................... 48 2.1.9 Diagram Aliran Dokumen (DAD) ................................................................ 49 2.1.10 State Transition Diagram (STD) ................................................................... 51 2.2 Landasan Teori Khusus................................................................................................ 51 2.2.1 Teori Penerimaan Barang............................................................................... 51 2.2.2 Teori tentang Pengiriman barang.................................................................... 51 2.2.3 Visual Basic 6.0.............................................................................................. 54 2.2.4 SQL................................................................................................................. 54 viii 2.2.4.1 Tujuan dari SQL.............................................................................. 54 BAB 3 : ANALISA SISTEM YANG SEDANG BERJALAN 3.1 Latar Belakang Perusahaan......................................................................................... 57 3.2 Visi dan Misi............................................................................................................... 58 3.3 Struktur Organisasi..................................................................................................... 58 3.4 Tugas, Wewenang, dan Tanggung Jawab................................................................... 59 3.5 Tata Laksana / Prosedur yang sedang berjalan........................................................... 63 3.5.1 Prosedur penerimaan barang........................................................................... 63 3.5.2 Prosedur pengiriman barang........................................................................... 65 3.6 Diagram Konteks........................................................................................................ 69 3.7 Diagram Nol................................................................................................................ 69 3.7.1 Diagram Nol Penerimaan Barang................................................................... 69 3.7.2 Diagram Nol Pengiriman Barang.................................................................... 70 3.8 Analisis kebutuhan informasi..................................................................................... 70 3.9 Analisis Masalah yang dihadapi................................................................................. 71 3.10 Alternatif Pemecahan masalah.................................................................................... 72 BAB 4 : PERANCANGAN SISTEM BASISDATA 4.1 Perancangan Basisdata............................................................................................. 73 4.1.1 Perancangan Basisdata Konseptual.............................................................. 73 4.1.1.1 Identifikasi Tipe Entiti.................................................................. 73 4.1.1.2 Identifikasi Tipe Relasional.......................................................... 76 4.1.1.3 Identifikasi dan Asosiasi Atribut Suatu Entitas............................ 78 ix 4.1.1.4 Domain Atribut............................................................................. 81 4.1.1.5 Menentukan candidate key dan primary key untuk setiap entitas............................................................................................ 85 4.1.1.6 4.1.2 4.1.3 4.2 Validasi Model Konseptual terhadap Transaksi Pengguna.......... 87 Perancangan Basisdata Logikal................................................................... 91 4.1.2.1 Membuat Relasi Untuk Model Data Logikal................................ 92 4.1.2.2 Validasi Relasi dengan Normalisasi........................................... 101 4.1.2.3 Validasi Relasi terhadap transaksi User...................................... 105 4.1.2.4 Mendefinisikan Batasan Intergritas............................................ 105 4.1.2.5 Review Model Data Logikal dengan User.................................. 109 4.1.2.6 Memeriksa Pertumbuhan Data ke Depan................................... 109 Perancangan Basisdata Fisikal................................................................... 110 4.1.3.1 Merancang Relasi Dasar............................................................. 111 4.1.3.2 Merancang Analisis Transaksi.................................................... 120 4.1.3.3 Memilih indeks........................................................................... 128 4.1.3.4 Estimasi Kebutuhan Kapasitas Penyimpanan............................. 130 4.1.3.5 Merancang Mekanisme Keamanan............................................. 140 4.1.3.6 Pemilihan DBMS. ...................................................................... 142 Rancangan Program Aplikasi................................................................................ 146 4.2.1 Bagan Terstruktur...................................................................................... 146 4.2.1.1 4.2.2 Struktur Menu............................................................................. 146 Perancangan Aplikasi................................................................................. 147 4.2.2.1 State Transition Diagram............................................................ 147 x 4.2.2.2 Spesifikasi proses........................................................................ 159 4.2.2.3 Rancangan Layar........................................................................ 171 4.2.2.4 Implementasi............................................................................... 186 4.2.2.4.1 Cara Penggunaan Program........................................ 186 4.2.2.4.2 Spesifikasi Perangkat Keras...................................... 202 4.2.2.4.3 Spesifikasi Perangkat Lunak..................................... 203 4.2.2.4.4 Instalasi..................................................................... 204 4.2.2.4.5 Implementasi............................................................. 204 4.2.2.4.6 Evaluasi Dan Pengujian............................................ 204 BAB 5 : KESIMPULAN DAN SARAN 5.1 Kesimpulan............................................................................................................... 206 5.2 Saran......................................................................................................................... 207 DAFTAR PUSTAKA........................................................................................................ 208 DAFTAR RIWAYAT HIDUP ......................................................................................... 210 LAMPIRAN - FOTOCOPY SURAT SURVEI xi DAFTAR TABEL Tabel 2.1 Tabel simbol DFD........................................................................................... 49 Tabel 3.1 Tabel Analisis Kebutuhan Informasi .............................................................. 71 Tabel 4.1 Tabel Kamus Data Entity................................................................................ 75 Tabel 4.2 Tabel Kamus Data Relasi Dengan Relasi Tiap Entitas data multiplicity tiap entitas................................................................................................................................ 77 Tabel 4.3 Tabel Kamus Data Atribut Dari Tiap Entiti Beserta Tipe dan Sifatnya.......... 81 Tabel 4.4 Tabel Kamus Domain Atribut.......................................................................... 85 Tabel 4.5 Tabel Komposisi Candidate Key serta Pemilihan Primary Key dari tiap entity................................................................................................................................. 86 Tabel 4.6 Tabel Referential Integrity Constraints.......................................................... 109 Tabel 4.7 Tabel Analisis Transaksi relasi yang dilakukan oleh Manager...................... 122 Tabel 4.8 Tabel Analisis Transaksi relasi yang dilakukan oleh Manager (lanjutan).... 122 Tabel 4.9 Tabel analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Manager (lanjutan)........ 123 Tabel 4.10 Tabel analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Manager (lanjutan)...... 124 Tabel 4.11 analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Admin................................... 125 Tabel 4.12 analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Admin (lanjutan)................... 126 Tabel 4.13 analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Admin (lanjutan)................... 127 Tabel 4.14 analisis transaksi relasi yang dilakukan oleh Admin (lanjutan)................... 128 Tabel 4.15 daftar indeks yang digunakan dalam basis data........................................... 129 Tabel 4.16 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel Ms.Karyawan.............. 131 Tabel 4.17 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel TelpKaryawan............. 131 xii Tabel 4.18 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel MsCustomer................ 132 Tabel 4.19 TabelEstimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel TelpKaryawan.............. 133 Tabel 4.20 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel MsBarang.................... 133 Tabel 4.21 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel MsCabang................... 134 Tabel 4.22 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel MsTujuan.................... 135 Tabel 4.23 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel TrPenerimaan.............. 135 Tabel 4.24 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel TrPenerimaanDetil...... 136 Tabel 4.25 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada TabelTrPengiriman............... 137 Tabel 4.26 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel TrPengirimanDetil...... 137 Tabel 4.27 Tabel Estimasi Kebutuhan Disk Space Pada Tabel laporanPengiriman...... 138 Tabel 4.28 Tabel Total Estimasi Kebutuhan Disk Space.............................................. 139 Tabel 4.29 Tabel Perancangan Mekanisme Keamanan................................................. 140 Tabel 4.30 Tabel Perbandingan MySQL Server 2000 Standard Edition dengan Oracle 9i..................................................................................................................................... 145 Tabel 4.31 tabel kebutuhan hardware............................................................................ 203 xiii DAFTAR GAMBAR Gambar 2.1 Tahapan siklus hidup basis data.................................................................. 23 Gambar 3.1 Struktur Organisasi CV.Jasa Utama Express ............................................. 58 Gambar 3.2 DAD Sistem Penerimaan Barang CV.Jasa Utama Express........................ 64 Gambar 3.3 DAD Sistem Pengiriman Barang CV.Jasa Utama Express......................... 66 Gambar 3.4 Diagram Hubungan Informasi CV.Jasa Utama Express............................. 69 Gambar 3.5 Diagram Nol Sistem Penerimaan barang CV.Jasa Utama Express............. 69 Gambar 3.6 Diagram Nol Sistem Pengiriman barang CV.Jasa Utama Express............. 70 Gambar 4.1 ER Diagram tipe entiti dan tipe relasi......................................................... 77 Gambar 4.2 ER Diagram dengan penambahan atribut Primary key............................... 87 Gambar 4.3 ER Diagram dengan penambahan panah transaksi dari sisi admin............. 88 Gambar 4.4 ER Diagram dengan penambahan panah transaksi dari sisi manager......... 90 Gambar 4.5 ER Diagram Model Data Logikal Global.................................................. 110 Gambar 4.6 Struktur Menu untuk admin....................................................................... 146 Gambar 4.7 Struktur Menu untuk Manager.................................................................. 147 Gambar 4.8 STD Halaman login................................................................................... 147 Gambar 4.9 STD Halaman home.................................................................................. 148 Gambar 4.10 STD Halaman file.................................................................................... 148 Gambar 4.11 STD Halaman Hak Akses........................................................................ 149 Gambar 4.12 STD Halaman Change Password............................................................. 149 Gambar 4.13 STD Halaman Log Out............................................................................ 150 Gambar 4.14 STD Halaman Halaman menu master..................................................... 150 xiv Gambar 4.15 STD Halaman Master Karyawan............................................................. 151 Gambar 4.16 STD Halaman Master Customer............................................................. 152 Gambar 4.17 STD Halaman master barang................................................................... 153 Gambar 4.18 STD Halaman Master Cabang................................................................. 154 Gambar 4.19 STD Halaman Transaksi.......................................................................... 155 Gambar 4.20 STD Halaman Transaksi penerimaan...................................................... 155 Gambar 4.21 STD Halaman Transaksi pengiriman...................................................... 156 Gambar 4.22 STD Halaman Status pengiriman............................................................ 157 Gambar 4.23 STD Halaman menu laporan................................................................... 158 Gambar 4.24 STD Halaman laporan penerimaan......................................................... 158 Gambar 4.25 STD Halaman laporan penerimaan......................................................... 159 Gambar 4.26 Perancangan Layar Login........................................................................ 171 Gambar 4.27 Perancangan Layar Berhasil Login......................................................... 172 Gambar 4.28 Perancangan Layar Gagal Login............................................................. 172 Gambar 4.29 Perancangan Layar Pemberian Hak Akses Oleh Admin......................... 173 Gambar 4.30 Perancangan Layar Penggantian Password............................................. 174 Gambar 4.31 Perancangan Layar Master Customer...................................................... 174 Gambar 4.32 Perancangan Layar Master Barang.......................................................... 175 Gambar 4.33 Perancangan Layar Master Cabang......................................................... 176 Gambar 4.34 Perancangan Layar Master Karyawan..................................................... 177 Gambar 4.35 Perancangan Layar Transaksi Penerimaan.............................................. 178 Gambar 4.36 Perancangan Layar Transaksi Pengiriman Barang.................................. 179 Gambar 4.37 Perancangan Layar Status Pengiriman Saat di Klik Entry Status........... 180 xv Gambar 4.38 Perancangan Layar Status Pengiriman Saat di Klik View Status............ 180 Gambar 4.39 Perancangan Layar Filter Penerimaan Barang........................................ 181 Gambar 4.40 Perancangan Layar Pengiriman Barang.................................................. 181 Gambar 4.41 Perancangan Laporan Pengiriman Barang.............................................. 182 Gambar 4.42 Perancangan Laporan Penerimaan Barang.............................................. 183 Gambar 4.43 Perancangan Layar Surat Faktur............................................................. 184 Gambar 4.44 Perancangan Layar Surat Pengiriman..................................................... 185 Gambar 4.45 Halaman Login........................................................................................ 186 Gambar 4.46 Halaman Menu........................................................................................ 187 Gambar 4.47 Halaman Hak Akses................................................................................ 188 Gambar 4.48 Halaman Change Password..................................................................... 189 Gambar 4.49 Halaman Master Customer...................................................................... 190 Gambar 4.50 Halaman Master Barang.......................................................................... 191 Gambar 4.51 Halaman Master Cabang......................................................................... 192 Gambar 4.52 Halaman Master Karyawan..................................................................... 193 Gambar 4.53 Halaman Transaksi Penerimaan.............................................................. 194 Gambar 4.54 Halaman Transaksi Pengiriman............................................................... 195 Gambar 4.55 Halaman Status Pengiriman Entry Status................................................ 196 Gambar 4.56 Halaman Status Pengiriman View Status................................................ 197 Gambar 4.57 Halaman Filter Penerimaan..................................................................... 198 Gambar 4.58 Halaman Filter Pengiriman...................................................................... 198 Gambar 4.59 Halaman Laporan Pengiriman................................................................. 199 Gambar 4.60 Halaman Laporan Penerimaan................................................................ 200 xvi Gambar 4.61 Halaman Surat Faktur.............................................................................. 201 Gambar 4.62 Halaman Surat Pengiriman...................................................................... 202 xvii
