asam nukleat - WordPress.com

ASAM NUKLEAT
ASAM NUKLEAT
As.nukleat : polimer dr nukleotida
DNA = deoxyribonucleic acid (di inti sel)
RNA = ribonucleic acid (di sitoplasma)
1. Basa purine (pd manusia hsl akhir katab. purin = asam urat)
Mayor:
Minor:
- Adenin (A) = 6-amino-purin
- Guanin (G) = 2-amino-6-oksipurin
- Xanthin
= 2,6-dioksipurin senyawa-antara
- Hipoxanthin = 6-oksipurin
pd metab. A&G
dlm tumbuh2an :
- kafein
= 1,3,7-trimetilxanthin (pd kopi)
- teofilin
= 1,3-dimetil xanthin (pd teh)
- teobromin = 3,7-dimetil xanthin (pd kakao/ coklat)
2. Basa pirimidin :
- Sitosin (C) = 2-oksi-4-amino pirimidin
- Timin (T) = 2,4-dioksi-5 metil pirimidin
- Urasil (U) = 2,4-dioksi pirimidin
Nukleosida & Nukleotida
Dialam purin & pirimidin dlm bentuk nukleotida & nukleosida
Nukleosida : gula ribosa/ deoksi ribosa terikat purin & pirimidin
melalui ikatan N-glikosidik (asam labil)
bisa rotasi bebas  syn- & anti-konfigurasi (banyak)
Nukleotida : nukleosida yg mengalami fosforilasi pd ggs OH gula
Purin : - sumber energi tinggi (ATP)
- “signal pengatur” (cAMP & cGMP)
- komponen koenzim (FAD, NAD, NADP)
Pirimidin : - prekursor as.nukleat
- zat antara berenergi tinggi
UDP-glukosa & UDP-galaktosa pd metab. KH
CDP-asil gleserol pd sintesis lipid
Basa
Adenin
Purin
Guanin
Lipoksantin
Xanthin
Sitosin
Pirimidin Timin
Urasil
Nukleosida
Adenosin
Nukleotida
Asam adenilat
Deoksi adenosin Asam deoksi adenilat
Guanosin
Asam guanilat
Deoksi guanosin Asam deoksi guanilat
Inosin
Asam inosinat
Deoksi inosin
Asam deoksi inosinat
Xantosin
Asam xantinilat
Sitidin
Asam sitidilat
Deoksi sitidin
Asam deoksi sitidilat
Timidin
Asam timidilat
Uridin
Asam uridilat
Pseudouridin
Asam pseudouridilat
Derivat nukleotida :
1. Derivat adenin
- ADP & ATP : berperan dlm fosforilasi oksidatif
sumber fosfat berenergi tinggi
ATP = nukleotida bebas terbanyak
- c-AMP : signal ekstraseluler
- s-adenosil-metionin : donor metil
2. Derivat guanin
- GDP & GTP : utk fosforilasi oksidatif
GTP = utk aktivasi adenilat siklase
sumber energi sintesis protein
- cGMP : signal ekstraseluler
3. Derivat hipoksantin
- IMP : prekursor purin-ribonukleotida
- IDP & ITP : berperan dlm fosforilasi
4. Derivat urasil
- uridin nukleotida : koenzim
- UDP-glu & UDP gal : prekursor glikogen
- UDP & UTP : prekursor polimer RNA
5. Derivat sitosin
- CDP : prekursor CMP
- CTP : utk sintesis fosfogliserid pd hewan
- cCMP : analog cAMP & cGMP
6. Vitamin-nukleotida
- dg vit.B2 : koenzim FAD
- dg niasin : koenzim NAD & NADP
- dg as.pantotenat : koenzim-A
7. Bahan sintetik utk obat :
5-iodo (5 fluoro-2’deoksiuridin = antivirus (herpes)
5-fluorourasil
6-merkaptopurin
6-thioguanin
6-azauridin
8-azaguani
allopurinol = obat gout
sitarabin
utk chemoterapi kanker
vidarabin & infeksi virus
azatiopron = supresor penolakan imunologik pd
transplantasi
aminofilin
theofilin
obat asthma bronchiale
Asam nukleat & khromatin
DNA = deoksiribonucleic acid
monomer2nya : - deoksi adenilat (A)
- deoksi guanilat (G)
- deoksi sitidilat (C)
- deoksi timidilat (T)
unit2 monomer ini terangkai mjd polimer oleh
ikatan 3’-5’-fosfodiester
5’
fosfat
gula
basa
fosfat
gula
basa
fosfat
gula
basa
3’
DNA : 2 rantai (double strands) diikat oleh ikatan hidrogen
antara kedua rantai tsb (hukum “base pairing rule”)
A berpasangan dg T  2 ikatan hidtogen (A=T)
C berpasangan dg G  3 ikatan hidrogen (CG)
- bentuk helix berlawanan arah (anti pararel)
satu dr 5’ ke 3’(sense-strand) yg lain dr 3’ ke 5’ (antisense)
- membawa informasi genetik pd semua makhluk hidup
- ditemukan dlm inti sel dan dlm mitokondria
Khromatin : terikat hanya selama bagian mitotik daur sel
t.d DNA + protein (histon + nonhiston) + RNA (sedikit)
Histon
: H1 (kaya akan lisin), H2A, H2B, H3, H4, H5
RNA = ribonucleic acid
-
polinukleotida
rantai tunggal = single strand
molekul sitoplasmik
hasil transkripsi dr DNA
urutan basa transkrip RNA komplementer dg basa
pd rantai “sense” (template) DNA
Macam : 1. messenger RNA (mRNA)
2. transfer RNA (tRNA)
3. ribosomal RNA (rRNA)
 small nuclear RNA (snRNA)
heteronuclear RNA (hnRNA)
1. mRNA
- heterogen dlm bentuk, ukuran, dan stabilitas
- membawa informasi gen utk sintesis protein
- mempunyai “capped” pd terminal 5’ yi 7-metilguanosin-3P
utk pengenalan mRNA pd mesin sintesis protein
- mencegah serangan 5’-eksonuklease
- berisi kodon2 (triplet nukleotida)
- translasi mulai 5’  3’
terminal 3’ tdpt poly-A “tail” berisi 20-250 residu adenilat
- transkripsi DNA  hnRNA  mRNA
2. tRNA
- homogen, mengandung +75 nukleotida
- sbg adaptor utk penterjemahan informasi
urutan mRNA ke asam amino spesifik
- ada 20 macam tRNA utk 20 asam amino
- bentuknya seperti daun semanggi (clover)
- mengandung antikodon
Mempunyai 4 lengan utama :
- Acceptor arm :
- pasangan basa terminal CCA (5’3’)
- 3’ hidroksil adenosil berikatan ester dg
karboksil asam amino
- mempunyai 7 pasang basa
- Anticodon arm :
- mempunyai 5 pasang basa
- mengandung triplet nukleotida (anti kodon)
- D arm : - mempunyai 3/4 pasang basa
- mengandung dihidrouridin
- TC arm: - mempunyai 5 pasang basa
- mempunyai urutan T,pseudouridin,C
3. rRNA
- merupakan komponen ribosom
- tempat sintesis protein
PERBEDAAN RNA DAN DNA
1. Basa N
2. Gula pentosa
3. BM
DNA
RNA
Timin
Urasil
Deoksi-D-ribosa
Ribosa
>2109
tRNA +28000
mRNA +106
rRNA +106
4. Bentuk
Heliks beruntai ganda
berpasangan basa
Gulungan acak beruntai
tunggal
5. Bahan yg dihubungkan
Histon, protaminn spermin
Protein ribosom dg rRNA
6. Kepekaan thd
hidrolisis alkali
Tidak peka
Peka
7. Distribusi basa
Purin = Pirimidin
Mengandung sedikit basa yg
tidak biasa
Tidak ada distribusi tetap
Mengandung basa yg tidak
biasa
8. Distribus selular
Kebanyakan dlm inti, bebarapa
dlm mitokondria
Tertinggi pd sitoplasma, ada
jg di nukleus & nukleolus