Refleksi Spiritualitas Pastoral Ketika Elia dikejar

“DUNIA DIRI YANG PALSU”
Refleksi Spiritualitas Pastoral
Ketika Elia dikejar oleh Izebel, dia berlari ke gunung Horeb, bersembunyi di
dalam gua di “gunung Tuhan”. Banyak ahli spiritualitas meyakini bahwa gua
persembunyian tersebut adalah “Dunia Diri” Elia, yaitu dunia yang dia ciptakan
dari pemikiran agamawinya sendiri. Dunia semacam itu melahirkan
sentimentil beragama sendiri, membentuk mentalitas pelayanan
sendiri. Bahkan antusiasme pikiran menghasilkan tatanan idea hidup
sendiri. Kalau kita teliti mendengarkan setiap kata responnya kepada Allah:
kita segera menemukan bahwa daya imajinasinya begitu aktif, dia begitu yakin
bekerja segiat-giatnya bagi TUHAN; Dia berpikir seluruh Israel telah
meninggalkan TUHAN, dan hanya dia sendirilah abdi Allah yang paling
setia! Tegasnya, ini adalah bayangan palsu yang tidak sesuai realita. Tidak ada
orang yang layak mengatakan “bekerja segiat-giatnya bagi TUHAN!” Juga tidak
ada orang yang layak mengatakan “hanya aku seorang dirilah yang masih
hidup!”
Berbicara tentang “dunia diri yang palsu” keberadaannya sudah meluas di
dalam gereja, khususnya dalam hidup keagamaan para pemimpin, hampir
setiap orang memilikinya, seperti Elia. Kita di dalam “dunia diri yang palsu”
memproyeksikan Allah, mengenali diri sendiri, merencanakan dan menjalankan
satu seri pelayanan. Dalam dunia palsu tersebut kita juga menjelaskan
keberadaan Allah, bahkan “bekerja segiat-giatnya bagi TUHAN”! Yang paling
mengkuatirkan adalah rasa aman di dalam gua, telah “mengkondensasikan”
nama kudus Allah dan kewibawaannya yang tidak boleh dilanggar. Alkitab
tidak mencatat Izebel mengengejar Elia sampai ke mulut gua, mungkin
disebabkan alasan ini! Ada nama kudus Allah yang menjaga, siapa berani
melanggar? Di dalam dunia diri yang palsu seperti itu, bayangan palsu apapun
bisa muncul, konsep kepercayaan apapun mendapat ruang untuk bertumbuh,
sistem tatanan, aturan apapun dapat dipakai untuk melindungi otoritas diri
dan menutupi pembangkangan diri. Bersembunyi “di dalam gua” yang kudus,
selain bayangan palsu diri, maka tidak ada yang lain lagi.
Dalam refleksi spiritual saya, maka peristiwa “gua” Elia sebenarnya menjadi bel
alarm yang memperingatkan kepada para hamba Tuhan masa kini. “Dunia diri
yang palsu” yang memakai label otoritas ilahi mungkin adalah: sebuah system
organisasi gereja yang membuat kita “tenang untuk memerintah”, sistem
paradoksi kemegahan aneh gereja, kerangka teologi menurut penjelasan
hamba Tuhan itu sendiri, reputasi penekanan dari hamba Tuhan atau sejarah
gereja yang panjang dan membanggakan. Tidak ada orang yang boleh
membongkar label ilahi dari gua itu, juga tidak ada orang yang dapat
menembus bayangan palsu di dalam goa. Tetapi dalam peristiwa Elia, memang
yang mengejar hendak membunuh adalah Izebel, tetapi Allahlah yang
mengejar Elia sampai ke mulut goa! Allah sendirilah yang membongkar dan
menembus kebesaran goad an dunia diri palsu dalam goa tersebut! Allah
sepertinya tidak mengijinkan gunung-Nya yang kudus menjadi tercemar,
terlebih lagi Allah tidak dapat menerima hamba-Nya bersembunyi di balik
otoritas kuasanya yang maha tinggi, tetapi sedang membangun satu paket
hidup beragama dan kebesaran diri yang palsu.
Ketika Elia bersembunyi di dalam goa, pastilah pikiran dan sentimentalitas
agama yang kental telah merambah luas di dalam hatinya. Tidak heran saat
meresponi pertanyaan Allah, tanpa sadar dia memamerkan dirinya “bekerja
segiat-giatnya bagi TUHAN.” Di balik penilaian dan bayangan dirinya, penuh
menyatakan kebanggaan diri, justru sedikit pun tidak membuat orang
merasakan kehidupan spiritual yang penuh kelembutan, kerendahan hati, dan
kasih. Saat itu Elia mencurahkan isi hatinya, seluruhnya adalah jeritan dari
khayalannya. Di dalam dunianya yang palsu, Allah hanyalah sebuah media
sarana, sebuah slogan, yang digunakannya sebagai tanda dan kode untuk
menjalankan berbagai pekerjaan.
Lokasi untuk kehidupan spiritual memang sangat licin, kalau tidak erat
memegang tangan Allah, maka kita mudah sekali terpeleset masuk dalam
dunia diri yang palsu. Tantangan terbesar gereja, bukanlah setia kepada
organisasi dan sistem gereja, juga bukan kedalaman pemikiran teologi, juga
bukan level profesionalisme pelayanan dan kefasihan pemberitaan Firman,
melainkan pada kesadaran dan kedalaman kehidupan spiritual. Ketika iman
telah berubah menjadi pemikiran saja, maka kecenderungan pemikiran
semacam iri hati, negatif, penyimpangan, kekecewaan akan meluap, bahkan
seringkali mengarang sebuah cerita. Nabi yang besar pada jamannya, Elia,
dalam pemikirannya sendiri telah mengarang sebuah cerita, dia tiba-tiba
berubah menjadi seorang yang sangat kasihan! Lihat, dia lari ke dalam goa,
seorang diri, dan mengeluh: “hanya aku seorang dirilah yang masih hidup dan
mereka ingin mencabut nyawaku.” (sangat kasihan!) Bukankah perkataan
semacam ini tidak semestinya diucapkan oleh Elia?
Allah menyuruh Elia keluar, keluar dari dunia bayangan palsu dia, jangan lagi ke
dalam goa dan mengarang cerita, tetapi masuk ke dalam realita dan
menghadapi segalanya! TUHAN berkata: (19:1) "Keluarlah dan berdiri di atas
gunung itu di hadapan TUHAN!" Maka TUHAN lalu! Angin besar dan kuat, yang
membelah gunung-gunung dan memecahkan bukit-bukit batu, mendahului
TUHAN. Tetapi tidak ada TUHAN dalam angin itu. Dan sesudah angin itu
datanglah gempa. Tetapi tidak ada TUHAN dalam gempa itu. (19:12) Dan
sesudah gempa itu datanglah api. Tetapi tidak ada TUHAN dalam api itu. Dan
sesudah api itu datanglah bunyi angin sepoi-sepoi basa. (19:13) Segera
sesudah Elia mendengarnya, ia menyelubungi mukanya dengan jubahnya, lalu
pergi ke luar dan berdiri di pintu gua itu. Apakah yang dilihat Elia? Gunung
batu terbelah bukit batu terpecah, gempa bumi, angin dahsyat, api! Alkitab
khusus mencatat: tetapi tidak ada TUHAN di dalamnya. Artinya, semua yang
membuat orang tergetar, “perkara yang dahsyat” semua adalah karya Allah,
tetapi karya yang membuat orang tergetar itu mutlak bukan Allah itu sendiri!
Di manakah Allah? Setelah semuanya berlalu, datanglah bunyi angin sepoisepoi basa, itulah kehadiran Allah! Suara yang keluar dari mulut Allah. Setelah
Elia mendengar, ia menyelubungi mukanya. Allah dalam suaranya yang lembut
dalam angin sepoi basa, Allah hendak mengajarkan kepada Elia, bahwa yang
semestinya dilihat, semestinya dicari, tidak hanya karya Allah; yang semestinya
dilihat dan dicari, adalah Allah sendiri! Apakah yang dilihat Elia? Setelah Elia
melihat semuanya itu, Elia “melihat Allah”, dan yang lebih penting adalah Elia
“melihat dirinya yang palsu”, sehingga dia segera menyelubungi mukanya
dengan jubahnya! Elia telah kembali di atas dasar iman yang sejati, yaitu di
dalam realita hidup, iman yang kini dan di sini yang menghidupkan takut akan
Allah, tidak lagi bersembunyi dalam dunia yang palsu, tidak lagi
membayangkan Allah dengan pikiran sendiri, lalu mengarang cerita
sendiri. Setelah Elia mendengar dan melihat Allah, akhirnya juga dengan jelas
melihat dirinya sendiri. Allah melindungi dan memberkati dia!
Pdt. Em. Willy Berlian, M.Th.
Februari 2013
虛假的自我世界
教牧的靈性反省
以 利亞被耶洗別追殺的時候，他逃跑到何烈山，躲在＂神的山＂的山洞裡。
很多靈性學者相信這山洞不外就是以利亞的＂假我世界＂，是他用自己的
宗教思想編造 出來的世界。他在這樣的世界裡孕育自己的宗教情操，熏陶
自己的事奉心智。他更是以想像的激情整理出屬於自己的生命理念。如果
我們仔細聆聽他在山洞裡回應神 的每句話：就會立刻發覺他的想像力非常
活躍，他確信自己為神大發熱心；他認為全以色列都在違背神，只有自己
是神最忠心的僕人！嚴格說，這都是不符合事實的 假像。沒有人配得說為
神大發熱心！也沒有人配得說只剩下自己一個！
論到＂假我世界＂，其實在基督教會，特別在領導人的信仰生命中，已經
非 常普遍存在，幾乎每人都有一個，像以利亞的一樣。大家在屬於自己的＂
假我世界＂裡投射神，認識自我，規劃和執行一系列的事奉。也在這樣虛
假的世界裡去詮釋 神的同在，去為神大發熱心！最令人擔憂的乃是山洞裡
的安全感，與神的聖名和不可侵犯的威嚴凝結著。聖經沒有記載耶洗別追
殺以利亞直到山洞口，也許就是這個 原因吧！有神的聖名把守，誰敢侵犯
呢？在這樣安全的假我世界裡，任何假像都可以存在，任何信仰概念都有
成長的空間，任何體制，規條都可以用來保護自己的權 威和塗抹異己。在
神聖的＂山洞裡＂，除了自己的假像外，就沒有其他的存在了。
在我的靈性反省中，以利亞的＂山洞＂事件其實可以當成現代教 牧的靈命
警鐘。這掛著神聖權威招牌的＂假我世界＂可能就是一個可以使我們＂安
心立命＂的教會組織系統，教會弔詭矜奇的製度，教牧自己詮釋的神學框
架，教牧 的聲譽抑或教會引以為豪的歷史長流淵源。沒有人可以拆除山洞
的神聖招牌，也沒有人能揭穿山洞裡的假像。不過在以利亞的事件中，追
殺的雖然是耶洗別，但追到 山洞口的卻是神！是神自己拆除和揭穿山洞的
威嚴和山洞裡的假我世界！神好像不允許自己的聖山受到污穢，更不能接
受自己的僕人躲在自己的至高權威背後去建立 一套虛假的信仰生命和威嚴。
當以利亞躲在山洞裡的時候，相信在他的心中瀰漫的是濃濃的＂宗教思緒
和情操＂。無怪乎他在回應神的問話時，潛 意識地標榜出自己＂為神大發
熱心＂的高調。在他自我評估和想像的背後，充分展現出宗教吉卜賽的高
傲，絲毫令人感受不到屬靈生命的溫柔，謙卑和愛心所引發的 熱心。以利
亞當時所吐露的心聲，完全是自己夢想中的吶喊。在他的虛假世界裡，神
只是一個媒介，一個口號，是他用以執行各種工作職權的標誌和代號。
靈 性生命的場地本來非常油滑的，若不是緊握神的手，便容易使人滑進自
己的虛假世界裡。教牧最大的挑戰，並非忠於教會組織及其製度，並非神
學思想的深淺，並非 事奉的專業程度和宣道的口才，而是＂靈性＂生命的
覺醒和深度。當信心一轉換成思想的時候，什麼妒嫉，消極、偏差、失望
的思潮就會湧上來，有時還會組合成了 一篇故事。一代偉大的先知-----以
利亞，在自己思想編制的故事裡突然變成一個可憐的人物！看，他跑到山
洞裡孤單單的，還訴苦說：“只剩下我一個人！他 們還要索我的命。”（好
可憐哦！）這句話不應該是以利亞說的，對嗎？
神叫以利亞出來，從他的想像虛假世界出來，不再進到山洞裡去編制故 事，
而是進入現實去面對一切！耶和華說：“你出來站在山上，在我面前。”那
時，耶和華從那裡經過，在他面前有烈風大作，崩山碎石，耶和華卻不在
風中； 風後地震，耶和華卻不在其中；19 :12 地震後有火，耶和華也不在
火中；火後有微小的聲音。 19:13 以利亞聽見，就用外衣蒙上臉，出來站
在洞口。以利亞看見什麼？崩山碎石，地震，有列風，有火！聖經特別記
載說：耶和華卻不在其中。意思是說，這 些令人震驚的＂天翻地覆＂都是
神的作為，但這些驚人的作為絕對不是神！
神在那裡？當一切都過去後，有微小的聲音，那才是神！是出 自神口中的
聲音。以利亞聽見後，就用外衣蒙上臉。神就在他微小的聲音裡面，神要
教導以利亞，當看的，當找的，不能只是神的作為；當看的，當找的，應
該是神 自己！以利亞看見什麼？以利亞聽見後，他＂就看見神＂，但更重
要的＂他也看見虛假的自己＂，致使他立刻用外衣蒙上臉！以利亞重新回
到真正的信仰基礎上，就 是在現實中，於此時此地的信心活現出對神的敬
畏，不再躲進虛假世界裡，用想像去投射神，去編制自己的故事。以利亞
聽見了神，看見了神，他最終也看清楚了虛 假的自己。神保守了他！
連俊偉牧師
2013 年 2 月